دستگاه تصفیه هوا چیست و استفاده از آن چه ضرورتی دارد؟

دستگاه تصفیه هوا چیست و استفاده از آن چه ضرورتی دارد؟ برای پاسخ به این سوال بیان مقدمه‌ای لازم است. آلودگی هوا پدیده‌ای است که در صورت مخلوط شدن میزان قابل توجهی از ذرات آلاینده مایع و جامد و گازها با هوا رخ می‌دهد. آلودگی هوا که از پانصد سال قبل مضرات خود را نشان داد مختص فضاهای بیرونی نیست و هوای داخل ساختمان‌ها هم دچار آلودگی هستند. آلودگی هوای ساختمان با افزایش بیماری‌های از جمله آسم، آلرژی، عفونت‌ها، سکته‌ها و سرطان‌ها در ارتباط است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوای داخل ساختمان استفاده از دستگاه تصفیه هواست. در این مطلب با تاریخچه تولید دستگاه تصفیه هوا آشنا می‌شویم تا به ضرورت و اهمیت آن بیشتر پی ببریم.

تاریخچه دستگاه تصفیه هوا چیست؟

تاریخ شکل گیری دستگاه تصفیه هو ارتباط تنگاتنگی با تولید ماسک‌های حرفه‌ای دارد. در سال 1823 چارلز و جان دین ماسکی را ویژه آتش‌نشانان طراحی کردند که با دو دمنده و شلنگ‌های متصل به آن‌ها هوا را به داخل ماسک کلاهی شکل پمپاژ  می‌کرد و هوای بازدم از لوله دیگری خارج می‌شد تا تنفس آسان تر شود. در واقع ابتدا طراحی و تولید فیلترهای تصفیه هوا متاثر از تولید ماسک‌های تنفسی توسعه یافت و سپس با استفاده از این فیلترها دستگاه‌های تصفیه هوا تولید شدند. 

در سال 1963 مانسفرد و کلاوس هامس آلمانی با استفاده از فیلتر هپا اولین دستگاه تصفیه هوای خانگی را تولید کردند.

دستگاه تصفیه هوا چیست؟

دستگاه تصفیه هوا چیست؟ نکته مهم در پاسخ به این سوال این است که بدانیم دستگاه تصفیه هوا با سیستم تهویه متفاوت است. سیستم‌های تهویه به مبادله هوای داخلی و بیرونی می‌پردازند و رطوبت آن را تنظیم می‌کنند و از این راه هوای تازه را وارد فضای داخلی می‌کنند، اما این کار لزوما آلودگی هوا را از بین نمی‌برد و اگر سیستم تهویه مجهز به تصفیه کننده هوا نباشد، آلودگی‌های بیرون را نیز به داخل ساختمان می‌آورد. در حالی که دستگاه تصفیه هوا با استفاده از روش‌های مکانیکی و شیمیایی هوا را از انواع آلاینده‌های جامع و مایع، نظیر ذرات گردوغبار، دود سیگار، بخارات پخت و پز، آلاینده‌های میکرواورگانیسم‌های هوازی و … می‌زداید. در روش‌های مکانیکی فیلترهایی جلوی عبور ذرات آلاینده را می‌گیرند و در روش‌های شیمیایی خطر آسیب‌زا بودن عناصر آلاینده بر اثر واکنش‌های شیمیایی از بین می‌رود. 

انواع دستگاه تصفیه هوا چیست؟

حال که به سوال دستگاه تصفیه هوا چیست پاسخ دادیم باید انواع آن را معرفی کنیم. انواع دستگاه تصفیه هوا برای کاربردهای صنعتی و استفاده در کارخانه‌ها و امکان بزرگ، کاربردهای بهداشتی برای استفاده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و کاربردهای روزمره برای استفاده در فضاهای خانگی، اداری و تجاری و همچنین مختص خودرو و محفظه‌های داخلی نظیر کمدها، جاکفشی‌ها و یخچال‌ها طراحی و تولید می‌شوند.

انواع فیلترهای دستگاه تصفیه هوا

فیلترهای هپا Hepa

مهمترین بخش دستگاه تصفیه هوا چیست؟ قطعا فیلترها. فیلتر هپا یکی از اولین فیلترهای تصفیه هواست. این فیلتر در هموار کردن ادامه مسیر ساخت دستگاه‌های هوا نقش مهمی داشت. فناوری به کار رفته در فیلتر هپا برای تصفیه کردن هوا سبب شده است این فیلتر بهره‌وری بالایی داشته باشد. کاربرد فیلتر هپا در ابتدا محافظت از دستگاه تنفسی پژوهشگران هسته‌ای و همچنین سربازانی بود که در برابر ذرات رادیواکتیو ناشی از پژوهش‌های هسته‌ای یا استفاده از بمب اتمی قرار می‌گرفتند اما پس از جنگ‌های جهانی که در آن‌ها بمب اتم به کار رفت، در سال 1950 از این فیلتر برای تصفیه هوا با کارایی بالا بهره گرفته شد.

البته همانطور که گفتیم تاریخ تولید فیلتر هپا به پیش‌تر از دهه‌های اخیر برمی‌گردد اما فناوری به کار رفته در آن سبب شده بود هزینه‌های تولید آن جز برای امور خاص نظامی، پژوهشی، بهداشتی و صنعتی به صرفه نباشد. به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی‌های تولید و توسعه این محصول از سوی شرکت‌های تجاری، ساخت فیلترهای هپا برای استفاده در دستگاه تصفیه هوا که کاربرد خانگی دارند نیز مقرون به صرفه و ممکن شد. نسل جدید فیلترهای قبلی عملکردی چندبرابر بهتر از فیلترهای اولیه دارند و تا ذرات بسیار ریز آلاینده را از هوا حذف می‌کند.

فیلترهای پیش تصفیه

یکی از ابداعات صنعت تصفیه هوا که نقش مهمی در بهبود محصولات و دستگاه‌های تصفیه داشت، اضافه کردن فیلترهای اولیه یا پیش‌فیلتر به دستگاه بود. شرکت آستین ایر سیستم (Austin Air Systems) بیش از سی سال پیش یعنی در سال 1991 بخش‌های جدید را که کارآیی آن را بالاتر می‌برد، به دستگاه اضافه کرد. یکی از این بخش‌ها همان فیلتر پیش تصفیه بود. استفاده از فیلتر پیش تصفیه  علاوه بر اینکه در بهبود هوا نقش موثر دارد، با حذف آلاینده‌های معلق درشت، به طول عمر و ماندگاری فیلتر هپا نیز کمک می‌کند.

فیلتر کربن

فیلتر کربن فعال، نوع دیگری از فیلترهای تصفیه هواست که نه به روش مکانیکی که به صورت شیمیایی و فعالانه به حذف آلاینده‌ها از جمله بخارات و گازهای سمی مثل مواد آلی فرار و دود و بوهای نامطبوع می‌پردازد. فناوری در این فیلتر به گونه‌ای است که ذرات کربن فعال با ایجاد واکنش شیمیایی با آلاینده‌ها آن‌ها را از محیط حذف و به بیان بهتر خطرات و مضراتشان را کاهش می‌دهد.

فیلتر یا لامپ ماورا بنفش

از سال 2005 نیز فیلترها یا به بیان بهتر لامپ‌های UV یا فرابنفش نیز به برخی از دستگاه‌های تصفیه هوا و تصفیه آب اضافه شدند. اشعه ماورابنفش قادر به از بین بردن میکروارگانیسم‌های زنده است و این ارگان‌های ریز زنده معلق در هوا نیز از جمله آلاینده‌هایی هستند که می‌توانند سبب بیماری شوند. البته تابش اشعه فرابنفش چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت عوارضی برای بدن انسان دارد، بنابراین استفاده از این لامپ فقط در موارد ضروری و با رعایت نکات ایمنی است که توصیه می‌شود. 

مکش 360 درجه

بهترین ابداعات در تولید دستگاه تصفیه هوا چیست؟ همانطور که می‌دانیم دستگاه‌های تصفیه هوا با مکش هوا، تصفیه و پاکسازی و انتقال مجدد هوا به فضای داخلی به بهبود کیفیت آن کمک می‌کنند. یکی دیگر از پیشرفت‌های تاریخ نه چندان طولانی تولید دستگاه‌های هوا را نیز مدیون آستین ایر هستیم که به گواه مدارک اولین شرکتی بود که مکش 360 درجه‌ای هوا را به امکانات دستگاه‌ خود افزود تا کیفیت و سرعت تصفیه را بهبود ببخشد و سبب کاهش حداکثری آلاینده‌های آلرژی‌زا شود. 

بهترین دستگاه تصفیه هوا کدام است؟

در این مقاله گفتیم که دستگاه تصفیه هوا چیست و استفاده از آن چه ضرورتی دارد. همچنین نشان دادیم که دستگاه تصفیه هوا با وجود اینکه قدمتی طولانی ندارد اما در عمر حدود صدساله خود با بهره گرفتن از انواع تکنولوژی‌ها توانسته‌است نقش مهمی در پاکسازی و بهبود کیفیت هوای داخلی فضاهای صنعتی، درمانی و خانگی ایفا کند. امروزه دستگاه‌های تصفیه هوا قادرند ذرات آلاینده را در اندازه‌های 0.1 میکرون و 0.3 میکرون تصفیه کنند که این یعنی بیش از 95 درصد از آلاینده‌های هوا با کمک این دستگاه‌ها تصفیه می‌شود.

حال که دانستیم دستگاه تصفیه هوا چیست و چه انواعی دارد در پی یافتن بهترین آن خواهیم بود. بهترین دستگاه تصفیه هوا، دستگاهی است که فناوری‌های به کار رفته در آن عوارض جانبی برای بدن شما نداشته باشند، پیشرفته باشند و بیشترین آلاینده‌ها را از هوا حذف کنند. به همین منظور ما دستگاه‌هایی را پیشنهاد می‌دهیم که با ترکیبی از فیلترهای پیسو و اکتیو، یعنی غیرفعال و فعال از هر دو روش شیمیایی و مکانیکی برای حذف ذرات بدون عوارض بهره ببرند. دستگاهی که مجهز به فیلتر پیش تصفیه، هپا و کربن باشد، بهترین گزینه است.